Beschrijving
Boven- of St. Nicolaaskerk. Een geheel in steen overwelfde KRUISBASILIEK, bestaande uit een vijfbeukig schip, transept, twee portalen aan weerszijden van het schip tegen de westzijde van de transeptarmen, en koor met zijbeuken en zijbeukkapellen, benevens koorsluiting met omgang en zeven straalkapellen. De middenbeuk van het schip met de aansluitende zijbeuken en het transept dateren gedeeltelijk uit de XIV; overigens zijn ze evenals de buitenste zijbeuken van het schip XV. Het koor werd gebouwd naar het ontwerp van Rutger van Keulen (van Kampen) in de tweede helft van de XVe eeuw; het vertegenwoordigt na het koor van de Dom van Utrecht het eerstvolgende koor met volledige omgang en kapellenkrans in Nederland. De beide portalen zijn toevoegingen van omstreeks 1500. Bij XIX restauraties werd de natuurstenen bekleding van de buitenzijde der straalkapellen vervangen door een van baksteen en werd de buitenzijde van de koorlantaarn opnieuw met natuursteen bekleed. Sinds 1958 is het schip in restauratie. Inwendig: tussen de pijlers van het koor sierlijke zandstenen koorafsluitingen en sedilia XV; vroeg renaissance koorhek (1552), preekstoel (ca. 1500), orgel vervaardigd door Johan Slegel met rugpositief en tribune (1670-1676). Smeedijzeren hekken (XVIIa-XVIIIa), ijzeren doopboog (1629). Gebeeldhouwde eiken betimmering; laat-gotische hardstenen doopvont. Grafmonumenten van vice-admiraal Jan Willem de Winter (XIXa); grafzerken; decoratieve gewelfschilderingen; tegen de torenmuur een beschildering 1744.
Toren.
Gebouwd begin XV; spits XIXa. De toren bestaat uit vier geledingen; in de onderste een dorische poortdoorgang XIX A, daarboven in elke geleding drie spitsboognissen, resp. galmgaten. Orgel met Hoofdwerk, Bovenwerk, Borstwerk, Rugwerk, in 1742 gemaakt door A.A. Hinsz. In 1788 uitgebreid met een vrij Pedaal door F.C. Schnitger jr en H.H. Freytag. Bij de restauratie in 1974 werd een tweede Bovenwerk toegevoegd om de registers die in de 19e eeuw waren toegevoegd een passende plaats te bieden. Klokkenstoel met gelui van twee klokken van G. van Wou, 1482, diam. respectievelijk 147,8 cm. en 119,5 cm. Mechanisch torenuurwerk Gebr. van Bergen, Midwolda, 1917, later voorzien van electrische opwinding. In het koor van de kerk toont een losstaande steen van 83,5 cm. lengte en 69 cm. hoogte, waarvan aan de rechter onderzijde een groot stuk afgebroken is, een oostwijzer, die de tijd in Kampen aangeeeft en tevens voor Batavia en Curacao. In de rechter onderhoek staan de jaartallen: 1779 en 1805. In de linker onderhoek: 1730 7/22 I.V.V. waaronder 1857.....39. De zonnewijzer zal dus 22 juli 1730 gemaakt zijn. Het is niet bekend waar de zonnewijzer oorspronkelijk heeft gezeten.
|
